Pax

De schoeneraak Pax is de eerste uit een serie van 4 zeeschepen gebouwd door de fa. H.J. Smit en zonen op de werf in Zoutkamp.

In 1910 verhuisde de werf na de bouw van die 4 schepen naar Sappemeer (nu: Wolthuis). In 1908 werd aangevangen met de bouw en in 1909 steekt schipper/eigenaar G.H.Huizer (1880) uit Groningen er mee van wal.

Vaargebied zijn de Wadden en Oostzee, er is een foto van het schip in de brug van Stettin.

In 1916 wordt het schip voor 32.000 gulden verkocht naar Zweden, mogelijk het dubbele van de nieuwbouwkosten. Er is een levendige handel en het schip gaat nog een paar keer van de hand omdat er veel scheepsruimte door de Eerste Wereldoorlog verloren gaat. In 1918 is de verkoopprijs opgelopen naar 56.000Zkr. (ruim 60.000 gulden) In de WO1 gaat de helft van alle schepen ten onder door oorlogsgeweld.

In 1922 vind de inbouw plaats van de eerste motor - 32pk sterk - gekocht bij Ohlssons Motorfabrik te Södertälje. Nog in het zelfde jaar op 24 juni loopt het schip op een rots met een lading cement. Met aanzienlijke schade wordt het weggesleept en gerepareerd op een werf te Hjalmaren.

Het schip wordt weer verkocht in 1925, voor 15.000 Zkr naar Nordvik. De naam veranderd van Pax naar Verona. In hetzelfde jaar, op 30 augustus om 00:15 uur, slaat het schip met een vracht soja olie aan boord lek op de kust en zinkt. Het wordt weer geborgen en na reparatie komt het weer in de vaart. In 1934 wordt een andere motor ingebouwd, een June Munktell 2 cilinder 2 takt dieselmotor van 80 pk en een gewicht van 5 ton.

Van 1935 tot 1979 gaat het eigendom nog over in vele handen en verdwijnt uiteindelijk ook de zeiltuigage en komt er een hijstuig op het voorruim, zodat het schip zelf kan laden en lossen.

In 1980 vind de verkoop plaats naar Amsterdam Het schip krijgt haar eerste naam Pax weer terug en wordt woonschip aan de Borneokade in het oostelijk havengebied. De eigenaar vervangt de oude roef voor een fraaie nieuwe, hersteld de dekken en het hele achterschip wordt gerestaureerd. Om te blijven drijven - een hellingbeurt zat er blijkbaar niet in - wordt het schip tussen de spanten volgestort met beton.

In 2010 word ik eigenaar, wetende dat het onderwaterschip aan vervanging toe is. De Gepke brengt het schip in september van Amsterdam naar Dordt, met een bergingspomp stand-by. In december 2010 gaat het de helling op en wordt de houten kielbalk onder het vlak als eerste gesloopt. Na 3 maanden hard werken is al het beton er uit en 180 m2 nieuwe scheepshuid aangebracht. Daarna volgt de restauratie van de kop met de bolders. Door alle historische beeldmateriaal was dit exact te herstellen.

Van een charterklipper op het IJsselmeer komt de grote zware ankerlier te koop, met bijbehorende kettingen. Dat misstaat niet op het voordek! Dus ook de kluisgaten in de kop worden in ere hersteld, met buizen en kettingbakken. De June Munktell wordt gedemonteerd en verkocht als uniek exemplaar aan een liefhebber, die al ver is met de restauratie van de hotbulb. De nieuwe motor is  een Volvo Penta TMD70 geworden, waardoor de CVO keuring op tijd werd doorstaan. Een mastkoker wordt geklonken en dek spanten voor het mastdek gebogen. Dan gaat de snijbrander in het ruim en komt er een nieuw, geklonken mastdek in.

Langzaam, maar zeker, worden er steeds meer zei -onderdelen aan het schip toegevoegd. Maar veel moet nog gebeuren. Alles aan dit schip is zwaar en lomp, destijds gebouwd onder klasse. Dat geeft het schip een stoer en historisch karakter.

De roef wordt sinds 2020 bewoond door mijn zoon. Daarom is er inmiddels ook een cv-installatie en het nodige aan sanitair toegevoegd.

Previous Next